از لحاظ ترکیبات شیمیایی طبق تحقیقاتی که مؤسسه ملی قلب به عمل آورده در موز دو ماده شیمیایی بسیار مهم به نام های سروتونین و نوراپی نفرین وجود دارد. سروتونین عضلات صاف روده ها را تحریک می کند و نوراپی نفرین برای معالجه برخی از انواع بیماری های قلبی کاربرد دارد.

فواید کلیدی:

منبع غذایی مطلوب کم چربی و پرانرژی

کمک به حفظ مقدار قند خون

بهبود مشکلات مغزی و عصبی

کمک به کاهش فشار خون

حفاظت از ابتلا به بیماری های قلبی

موز به هنگام رسیدن تولید گازی به نام اتیلن می کند. در صورت مجاورت این گاز با سایر میوه ها، سبب رسیدن آنها می شود. برای جلوگیری از این فرآیند، موز را باید جدا از سایر میوه ها نگهداری کرد. در عین حال نیز از این خاصیت موز می توان برای رسیدن میوه هایی که هنوز کال هستند، استفاده مطلوب نمود.

در جدول ۱ برخی مواد مغذی کلیدی موجود در ۱۰۰ گرم موز را مشاهده می کنید.
انرژی (کالری) ۹۵
کربوهیدرات (گرم) ۲۳
پروتئین (گرم) ۳/۱
فیبر (گرم) ۱
پتاسیم (میلی گرم) ۴۰۰
ویتامین ث (میلی گرم) ۱۱
منیزیوم (میلی گرم) ۳۴
مس (میلی گرم) ۱/۰
روی (میلی گرم) ۲۳/۰
آهن (میلی گرم) ۸/۰
چربی (گرم) ۳/۰
اسیدفولیک (میکروگرم) ۱۴
ویتامین ب ۶ (میلی گرم) ۳/۰
ویتامین ب ۱ (میلی گرم) ۰۴/۰
ویتامین ب ۲ (میلی گرم) ۰۵/۰
نیاسین (میلی گرم) ۷/۰
کلسیم (میلی گرم) ۱۰
فسفر (میلی گرم) ۲۸
منگنز (میلی گرم) ۷/۰
دیم (میلی گرم) ۱
ید (میلی گرم) ۰۰۲۷/۰
سرب (گرم) ۷۴
چه مقدار مصرف کنیم؟

یک موز با اندازه متوسط، ۱۱ درصد نیاز روزانه افراد بزرگسال به پتاسیم را تأمین می کند. یک موز در روز به بهبود مشکلات عصبی و فراموشی در سالمندان کمک نموده و از یبوست پیشگیری می کند. (البته شرط اصلی برای دستیابی به این خاصیت، مصرف مقدار کافی آب در روز می باشد.)

انتخاب و نگهداری:

انواع دارای قسمت های سبز در ابتدا و انتهای خود، هنوز به طور کامل نرسیده اند. موزهای کاملاً زرد، رسیده تر بوده و انواع دارای لکه های قهوه ای در حداکثر رسیدگی خود هستند.

برای کند نمودن رسیدن موز آن را در یخچال نگهداری کنید و برای تسریع رسیدن موز، آن را در یک پاکت کاغذی یا لای روزنامه در دمای اطاق نگه دارید.

خواص موز:

– کاربرد سنتی

در طب سنتی هند موز نارس را ایجادکننده یبوست می دانند. در واقع موز در صورتی که رسیده باشد، ملین است و در عین حال برای درمان اسهال ساده و اسهال خونی مفید است و بهبود زخم های روده را تسریع می کند.

میوه نارس و گل های پخته موز برای درمان بیماری قند مفید است. شیره گل های موز برای درمان اسهال خونی استفاده می شود و ساقه و ریشه آن برای رفع اختلالات خونی مفید است.

در چین بیشتر ریشه و شیره گیاه و میوه و گل آن مصرف درمانی دارد. در هندوچین از جوانه های انتهایی شاخه ها به مادران شیرده می دهند تا ترشح شیر آنها افزایش یابد. موز برای رفع ناراحتی های معده و اسهال های مزمن مفید است. در اندونزی از جوشانده میوه برای قطع خونریزی استفاده می شود. در آفریقا از جوشانده ریشه و پوست گیاه به صورت حمام گرم برای معالجه سرطان معده استفاده می گردد. در برزیل از برگ های جوان موز برای معالجه تومورها استفاده می شود. میوه موز برای درمان زخم های سرطانی مفید است.

در طب سنتی چین از موز برای نرم کردن روده ها و ریه ها و همچنین درمان یبوست و زخم های گوارشی استفاده می شده است.

-کاربرد ویژه

منبع سریع انرژی:

یک موز رسیده که دارای نقاط و لکه های قهوه ای زیادی است، دارای حدود ۲۳ گرم قند و ۲ گرم نشاسته است. قند آن به سرعت هضم شده و جذب دیواره روده کوچک گشته و بدین طریق وارد جریان خون می شود. بنابراین موز یک میان وعده عالی پس از انجام ورزش است، زیرا در این هنگام سوخت سریع قند در طی یک ساعت فعالیت مورد نیاز می باشد تا به عضلات امکان بازسازی ذخایر کربوهیدراتی شان (گلیکوژن) را دهد.

به دلیل جذب سریع قند موز، این میوه دارای شاخص گلیسمی بالایی است. موز رسیده برای بیماران دیابتی توصیه نمی شود. همچنین افرادی که تمایل به کنترل وزن دارند، نباید از موز رسیده استفاده کنند. موزهایی که به رنگ زرد هستند دارای شاخص گلیسمی متوسطی می باشند. (در شماره های قبلی با این شاخص آشنا شده اید، اما به عنوان یادآوری باید گفت که این شاخص نشان می دهد به ازای مقدار مشخصی از یک ماده غذایی مقدار قند خون چقدر بالا می رود و این شاخص نسبت به گلوکز که دارای شاخص گلیسمی ۱۰۰ است سنجیده می شود.)

دیابت:

موز نارس برای افرادی که می خواهند مقدار قند خون خود را ثابت نگه دارند، از قبیل بیماران دیابتی، مفید است. یک موزی که غالبا سبز بوده و نواحی زرد کمتری در پوست خود دارد، دارای ۲ گرم قند و ۲۳ گرم نشاسته است. نشاسته آن که تحت عنوان «نشاسته مقاوم» شناخته شده است، به خوبی در روده کوچک هضم نمی شود. این ماده از روده بزرگ عبور نموده و پس از تجزیه توسط باکتری های روده، وارد جریان خون شده و به عنوان منبع انرژی به کار می رود. این تجزیه آهسته مواد نشاسته ای در موز نارس منجر به افزایش تدریجی و آهسته مقدار قند خون می گردد.

فراموشی در سالمندان:

کمبود پتاسیم سبب افسردگی و فراموشی می شود. افراد سالمند، از این نظر بسیار آسیب پذیر هستند، زیرا تمایل به مصرف میوه و سبزی های تازه در آنها کمتر است. موز رسیده که سرشار از پتاسیم می باشد، دارای قابلیت جویدن و هضم آسانی نیز می باشد. یک موز رسیده نیاز روزانه یک فرد بزرگسال به پتاسیم را به میزان ۱۱ درصد تأمین می کند.

فشار خون بالا:

به دلیل کم بودن مقدار سدیم و زیاد بودن مقدار پتاسیم موز، این میوه برای افراد دارای فشار خون بالا بسیار ایده آل است. پتاسیم موز به طرق مختلف به کاهش فشار خون کمک می کند. به این ترتیب که سبب تحریک بدن برای دفع نمک شده و همچنین سبب شل نمودن و انبساط رگ های خونی می شود و لذا قطر رگ ها زیاد شده و فشار جریان خون کاهش می یابد.

بیماری قلبی:

پتاسیم موز نه تنها از طریق کاهش فشار خون، بلکه به وسیله ممانعت از فعالیت رادیکال های آزاد مخرب و همچنین به وسیله پیشگیری از تشکیل لخته خون، به حفظ سلامتی قلب کمک می کند. دانشمندان هندی اخیرا کشف کرده اند که وجود موز نارس در خوراک موش های آزمایشگاهی مانع افزایش کلسترول بد خون (LDL) می شود. به علاوه موز سبب افزایش کلسترول خوب خون (HDL) می گردد. محققان این خاصیت را مدیون وجود مقدار زیادی الیاف گیاهی (فیبر) در موز نارس می دانند. به نظر می رسد که موزهای رسیده نیز به علت داشتن مقدار زیادی پکتین، کلسترول خون را کاهش می دهند. زیرا مقدار پکتین موجود در موز از سیب هم بیشتر است. لازم به ذکر است که پکتین نوعی فیبر محلول است که تأثیر آن در کاهش کلسترول خون به اثبات رسیده است.

نظر دانشمندان این است که در موز به طور مسلم یک عامل شفابخش نیرومندی وجود دارد که برای بهبود سلول های فرسوده زخم ها و همچنین جلوگیری از التهاب معده بسیار مفید است.

موز، سلول های پوششی سطحی معده را تقویت و مقاوم می کند و موجب می شود که سد مقاومی در برابر نفوذ عوامل زیان آور ایجاد گردد.

در مجموع می توان موز را از جمله میوه های بسیار مفید دانست و هرگز نبایستی از خواص شگفت انگیز آن غافل گردید.

کاربرد موز در ورزش بدنسازی:
موز به دلیل داشتن مقادیر بالای پتاسیم و کربوهیدرات از جایگاه ویژه ای در ورزش پرورش اندام برخوردار میباشد.مصرف موز چه در دوران حجم و چه در زمان رژیم برای بدنسازان مفید میباشد.ورزشکارانی که در دوران حجم بسر میبرند بهتر است یک عدد موز بلافاصله بعد از اتمام تمرین و یک عدد صبح و یا قبل خواب میل نمایند و در دوران رژیم و کات عضلانی روزانه یک عدد موز بعد از تمرین میل نمایید .موز تنها میوه ای میباشد که مصرف آن تا روزهای آخر رژیم مسابقات به علت قطع مصرف سدیم و افت سطح پتاسیم عضلات الزامی میباشد زیرا همانطور که میدانید افزایش مصرف پتاسیم در هفته آخر قبل از مسابقات باعث کات و سایز بیشتر عضله میشود زیرا پتاسیم بر خلاف سدیم آب را به درون یاخته عضلانی هدایت میکند پس بنابراین توصیه میکنیم هیچگاه از مصرف موز قافل نشوید.

باتشکر
سید محمود لاله گون